Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej

Opis

Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej zajmuje powierzchnię 28 980 ha, z czego 21 305 ha w województwie lubelskim, a 7675 ha w województwie podkarpackim. Został on utworzony w celu zachowania unikalnych walorów przyrodniczych, historycznych, kulturowych i krajobrazowych Roztocza oraz Puszczy Solskiej.
Park zajmuje część Kotliny Sandomierskiej w dorzeczu Tanwi, Sopotu i Szumu oraz południowy fragment Roztocza Środkowego. Leży na równinie lekko nachylonej ku południowemu zachodowi. Obszar poniżej krawędzi pasa wzgórz Roztocza porośnięty jest lasami, poprzecinany licznymi strumieniami oraz płytkimi dolinami dwóch większych cieków - Tanwi i Sopotu.

Teren parku w 86 % porośnięty jest borem sosnowym o dużym zróżnicowaniu - od borów suchych poprzez świeże do bagiennych i wilgotnych. Są tu również stanowiska buczyny z dużym udziałem jodły. Lasy tworzą zwarty kompleks leśny, ciągnący się wzdłuż krawędzi Roztocza. W dolinach rzecznych rosną olsy. Na zalesionej równinie można także spotkać kompleksy piaszczystych wydm, osiągających wysokość dochodzącą do 30 m. W Puszczy Solskiej są również śródleśne torfowiska, bagna i bory bagienne.

Najciekawszym obszarem parku jest strefa krawędziowa, którą Roztocze opada ku Kotlinie Sandomierskiej, tworząc progi tektoniczne, pochodzące z okresu tworzenia się Karpat. Uskoki tektoniczne najwyraźniej widoczne są w korytach rzek Tanwi i Sopotu, tworząc niewielkie wodospady zwane szumami lub szypotami. Jest to jedyne takie miejsce w kraju. W tych urokliwych miejscach utworzono 2 rezerwaty przyrody:
1. "Nad Tanwią" - położony na terenie gminy Susiec. Jest to rezerwat krajobrazowo-leśny, którego celem jest zachowanie przełomu rzeki Tanwi przez strefę krawędziową Roztocza Środkowego. Tutaj na 400 metrowym odcinku Tanwi znajdują się aż 24 bardzo malownicze niewielkie wodospady.
2, "Czartowe Pole" - rezerwat położony na terenie gminy Józefów. Nazwa pochodzi od legendy związanej z polaną objętą rezerwatem, o której mówiono, że jeno czarci tam hasali. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie przełomu i doliny rzeki Sopot z licznymi szumami o postrzępionych krawędziach. Na terenie rezerwatu znajdują się: ruiny starej papierni Zamoyskich, pomnik upamiętniający manewry wojsk polskich w 1931 roku oraz cmentarz partyzantów poległych w walkach w 1943 roku.

Trzeci rezerwat Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej położony jest w województwie podkarpackim i ma inny charakter.
3. "Bukowy Las" - położony jest na terenie gminy Narol. Celem ochrony jest typowy dla Roztocza kompleks lasów bukowo-jodłowych o wysokim stopniu naturalności.

W otulinie parku krajobrazowego znajduje się jeszcze jeden rezerwat.
4. "Nowiny" - położony na terenie gminy Susiec. celem ochrony jest zachowanie torfowisk przejściowych z szeregiem niewielkich oczek wodnych.

Na terenie parku krajobrazowego znajduje się 9 pomników przyrody ożywionej - są to pojedyncze drzewa lub grupy drzew. Poza tym 2 pomniki przyrody nieożywionej - jest to źródlisko rzeki Jeleń oraz 1,5 metrowy wodospad na rzece Jeleń.

Wiele gatunków roślin występujących w Puszczy Solskiej objętych jest ochroną prawną. Występuje tu: wierzba borówkolistna, 5 gatunków widłaków: goździsty, jałowcowaty, spłaszczony, torfowy i wroniec, rosiczka okrągłolistna, 4 gatunki storczyków: szerokolistny, plamisty, drobnokwiatowi krwisty, lilia złotogłów, buławnik wielkokwiatowy oraz śnieżyczka przebiśnieg.
Bogata fauna dodaje uroku tej przepięknej krainie. Wśród ptaków występuje: bączek, bocian czarny, brodziec samotny, dudek, głuszec, kraska, orlik krzykliwy, perkoz rdzawoszyi, pliszka górska, podróżniczek, puchacz, pustułka, wodnik oraz żuraw. Ze ssaków można spotkać: borsuka, jelenia, jenota, łosia, wilka oraz żołędnicę. Występują tu również 4 gatunki nietoperzy: nocek Brandta, nocek duży, borowiec wielki i gacek wielkouch. W Tanwi i Sopocie żyje pstrąg potokowy.

Na terenie Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej zachowały się ciekawe obiekty historyczne i kulturowe. Należą do nich:
- murowany kościół z 1850 roku w Suścu,
- cmentarz ofiar zbrodni hitlerowskich w Osuchach,
- kościół z 1886 roku i cmentarz z XIX i XX wieku oraz XVIII wieczna synagoga i kirkut w Józefowie,
- zamczysko "Kościółek" ze śladami XII - XIII wiecznego grodziska, położone w widłach Tanwi i dawnej doliny Jelenia,
- ruiny papierni w w rezerwacie "Czartowe Pole",
- miejsce pamięci narodowej w Błudku
oraz na terenie woj. podkarpackiego - XVIII wieczny pałac Łosiów w Narolu.

Park Krajobrazowy Puszczy Solskiej to malowniczy kawałek Polski, który każdego urzeknie swoim pięknem, spokojem i historią.