Park Arkadia w Warszawie

Opis

Uroki skarpy wiślanej zauważył już w XVII wieku książę Stanisław Herakliusz Lubomirski, który kupił te tereny, a ok. 1680 roku zbudował tu pałacyk według projektu nadwornego architekta – Tylmana z Gameren. Otoczony ogrodem pałacyk, jako symbol krainy spokoju, beztroski i wiecznej szczęśliwości, Lubomirski nazwał „Arkadią”. Miejsce to nazywane było również „pasterskim domkiem” lub „Świątynią Niewiedzy”.
W 1720 roku August II Sas przejął Arkadię w dzierżawę z rąk syna marszałka Lubomirskiego. Woda wypływająca ze Skarpy Warszawskiej w Arkadii miała zasilać kanały w Łazienkach, wydzierżawionych od książąt Lubomirskich.
W 1764 roku Stanisław August Poniatowski wykupił z rąk spadkobierców marszałka Lubomirskiego Ujazdów z zamkiem, zwierzyńcem i Łazienką, a także Arkadię, powiązaną z Łazienkami ciekami wodnymi.
W czasach stanisławowskich utworzono folwark Wierzbno, w skład którego weszła również Arkadia. Król Stanisław August Poniatowski nadał grunty Wierzbna brygadierowi wojsk francuskich, Wojciechowi Jakubowskiemu.
Od Jakubowskiego posiadłość tę nabył podpułkownik Józef Sowiński, późniejszy generał, który podczas powstania listopadowego wsławił się obroną reduty na Woli.
Po upadku powstania listopadowego, tereny te przejął Ludwik Sauvan – lekarz, który odkrył tu lecznicze źródła. W 1853 roku doktor Sauvan wraz z doktorem Mateckim założyli na terenie Arkadii Zakład Hydropatyczny, wzorowany na modnej wówczas metodzie Vincentza Priessnitza. Zakład wodoleczniczy działał do 1866 roku. W tym czasie Wierzbno zmieniło się w uzdrowisko, a w pobliżu pałacu zbudowano wówczas kilka willi. Wierzbno stało się modną i atrakcyjną osadą letniskową, która w 1916 roku została przyłączona do Warszawy.
Podczas II wojny światowej pałac został zniszczony i dziś nie ma po nim śladu. Pozostały jedynie ogrody Arkadii, położone między ulicami: Puławską, Żywnego, Piaseczyńską i Idzikowskiego.

W latach 1968 – 1970 ogrody Arkadii przekształcono w park miejski, według projektu Longina Majdeckiego. Park o powierzchni 11 ha położony jest w bezpośrednim sąsiedztwie zespołu pałacowo-parkowego Królikarnia. Część parku znajduje się na płaskiej wysoczyźnie Skarpy Mokotowskiej, natomiast druga część – na stoku skarpy i u jej podnóża. Górną i Dolną Arkadię łączą schody oraz alejki parkowe, opadające wąwozami lub wspinające się po zboczu wzniesienia.
W górnej części parku rosną drzewa pochodzące z nasadzeń. Są to kasztanowce, klony zwyczajne, klony jesionolistne, wiązy pospolite, lipy i in. Kilka z nich zaliczonych zostało do pomników przyrody. Na skarpie i podskarpiu występują zbiorowiska roślinne powstałe samoistnie. Pod skarpą, w obszarze źródliskowym rośnie unikatowy wśród warszawskich parków ols z dominującą olszą czarną.
Poniżej obszarów źródliskowych usytuowane są dwa Stawy Pod Królikarnią oraz Staw Arkadia, połączone między sobą kanałem. Kanał odprowadza również nadmiar wody w kierunku północnym. Stawy te są siedliskiem i miejscem gniazdowania ptactwa wodnego. Można tu spotkać kaczki, mewy, łyski, kokoszki wodne oraz łabędzie.
Poza ptakami wodnymi, w parku występują m.in. dzięcioł średni, dzięcioł duży, dzięcioł zielony, dzięciołek, puszczyk, rudzik, słowik szary, kowalik, dzwoniec, wilga, pliszka, jemiołuszka, szpaki, kosy, a także wszechobecne wrony czarne i wrony siwe, kawki, sroki, gołębie, sikory i wróble.
Z uwagi na piękne widoki, bogatą florę, a także wielką różnorodność ptactwa, w lipcu 2008 roku, decyzją Rady Miasta stołecznego Warszawy, teren parku miejskiego został objęty ochroną, jako Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy Arkadia.

Dziś park jest ulubionym przez wielu Warszawiaków, miejscem spacerów i odpoczynku. Znajduje się tu niewielki plac zabaw dla małych dzieci. Istnieje możliwość jazdy rowerami, na deskorolkach, czy na wrotkach. Często można tu spotkać biegającą młodzież, a także ludzi bardzo dojrzałych biegających lub uprawiających gimnastykę. W stawach prawdopodobnie występują ryby, bo często nad ich brzegami można spotkać wędkujące osoby. Miłośnicy zwierząt chętnie spacerują tu ze swymi czworonożnymi przyjaciółmi. W letnie, pogodne dni wiele osób zażywa tu kąpieli słonecznych.

Uroki parku Arkadia sprawiły, że stał się on plenerem dla wielu polskich filmów i seriali.