Bojadła - pałac rodu von Kottwitz

Opis

Budowę pałacu w Bojadłach rozpoczął w 1707 roku Adam von Kottwitz. Jednocześnie prowadzone były prace przy rozplanowaniu i zakładaniu ogrodu, w którym miała się mieścić również oranżeria i zwierzyniec. W 1720 roku, po bezpotomnej śmierci Adama von Kottwitz, majątek po nim przejął jego starszy brat Dawid Henryk von Kottwitz, który ukończył budowę pałacu w 1731 roku. Kilka miesięcy po ukończeniu budowy, część pałacu spłonęła. W latach 1734 - 1735 Dawid Henryk odbudował rezydencję.

Pałac w Bojadłach wzniesiono w stylu barokowym, na planie podkowy. Jest to budynek murowany, dwukondygnacyjny, częściowo podpiwniczony. Duży taras usytuowany od frontu jest ograniczony tralkową balustradą, umieszczoną w linii skrzydeł bocznych. Na taras prowadzą schody umieszczone na osi wejścia głównego. Główny korpus budowli przykryty jest wysokim dachem czterospadowym, zaś skrzydła boczne - dachami trzyspadowymi.
W elewacji frontowej, na osi pałacu znajduje się ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem, w którym umieszczono kartusz z napisem "David Heinrich Freiherr von Kottwitz 1734". W ryzalicie, na parterze umieszczony jest portal główny, obramowany pilastrami zakończonymi głowicami jońskimi, które podtrzymują belkowanie ze zwieńczeniem w formie esownic.
Elewację pałacu podzielono poziomo gzymsami, a otwory okienne ujęto w opaski. Zarówno elewacja frontowa, jak i boczne mają bogatą rokokową dekorację rzeźbiarską z motywami muszli, owoców i girland.

Z wyposażenia rezydencji zachowały się kominki, balustrada schodów i stolarka drzwiowa.

Od frontu do pałacu przylega prostokątny dziedziniec, którego wschodnią i zachodnią stronę zamykały zabudowania gospodarcze. Od południa dziedziniec zamknięty jest ogrodzeniem, w którym umieszczona jest brama, osadzona w murowanych filarach, zwieńczonych wazonami.

Takie samo ogrodzenie z identyczną bramą posiada ogród, umiejscowiony po drugiej stronie drogi, na osi widokowej pałacu. Przez środek ogrodu prowadziła główna aleja parku z symetrycznie rozmieszczonymi kanałami i basenami.

Po obu stronach ogrodzenia pałacu wzniesiono dwie kordegardy. Są to piętrowe pawilony zbudowane na rzucie kwadratu, z czterospadowym dachem. Dachy zwieńczone są metalowymi hełmami z wieżyczkami. Niegdyś na tych wieżyczkach umieszczone były zegary - na jednej słoneczny, a na drugiej mechaniczny.

W latach 1759 - 1760, podczas wojny siedmioletniej, pałac w Bojadłach był plądrowany przez wojska rosyjskie, w 1812 roku wybuchł pożar, który strawił część pałacu i rodzinne archiwum.
W XIX wieku na tarasie, przy zachodnim skrzydle postawiono przeszkloną werandę o lekkiej konstrukcji, w której prawdopodobnie urządzono ogród zimowy.

W rękach rodu von Kottwitz dobra w Bojadłach pozostawały do roku 1904, kiedy zostały sprzedane generałowi von Scheffer. Podczas remontu zaniedbanego pałacu von Scheffer zlikwidował przeszkloną werandę, odnowił elewacje i na nowo urządził wnętrza. W posiadaniu rodu von Scheffer Bojadła pozostały do 1945 roku.

Po II wojnie światowej majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa. Początkowo w pałacu mieścił się ośrodek zdrowia, później szkoła podstawowa.
W 1967 roku przeprowadzono remont pałacu, przystosowując go do funkcji ośrodka kolonijnego. Wprowadzono wówczas nowy podział pomieszczeń, urządzono na nowo zaplecze kuchenne, sanitariaty i kotłownię.
W 1988 roku podczas samowolnego "remontu" skuto tynki fasady wraz z częścią detalu architektonicznego, na wysokości parteru.

Od 2006 roku pałac w Bojadłach ma nowego właściciela, co daje nadzieję na uratowanie zabytku.