Lubsko - Wieża Bramy Żarskiej

Opis

Lubsko jest jednym ze starszych miast Dolnych Łużyc. Już w XIII wieku posiadało miejski system obronny, na który składały się wały ziemne, palisady, fosy i drewniane bramy. Wspomina o tym dokument nadający przywileje miejskie na podstawie prawa magdeburskiego. Prawa te otrzymało Lubsko z rąk margrabiego Marchii Miśnieńskiej i Marchii Łużyckiej - Henryka Dostojnego.

W XIV wieku zamieniono drewnianą palisadę na mur z kamienia polnego. Poszerzono również obszar fortyfikacji, włączając w obręb umocnień również zamek. Mury obronne wzmocniono 16 basztami. U wylotu dróg wzniesiono bramy: Gubińską - w kierunku północnym i Żarską - w kierunku południowym. Pod koniec XV wieku, wzmacniając fortyfikacje miejskie, rozbudowano system urządzeń przybramnych. Wzniesiono wówczas wysoką wieżę Bramy Żarskiej.

Jest to budowla na planie koła, murowana z cegły o wątku gotyckim, siedmiokondygnacyjna. Początkowo posiadała drewniane stropy, a ostatnia kondygnacja sklepiona jest kopułą. Wieża zakończona jest prostą attyką i przykryta miedzianym szpicem z iglicą.

Od XVII wieku miejskie mury średniowieczne traciły swą obronną funkcję i popadały w ruinę. Od 1832 roku zaczęto je rozbierać, wykorzystując odzyskany budulec. Zachowała się jedynie Wieża Bramy Żarskiej.

W 1834 roku, kiedy miasto otrzymało Sąd Miejski i Rejonowy, do wieży przeniesiono więzienie, które dotychczas mieściło się w ratuszu. Prawdopodobnie z tego okresu pochodzi nazwa Wieża Pachołków Miejskich.

Pod koniec lat dwudziestych XX wieku do wieży dobudowano budynek mieszkalny. W tym okresie wymieniono drewniane stropy wieży na żelbetowe oraz zamontowano na wieży zegar z dwoma tarczami. W kwietniu 1929 roku w wieży Bramy Żarskiej otwarto Muzeum Miejskie.

Po II wojnie światowej, kiedy Lubsko należało do Polski, w wieży znajdowała się siedziba Milicji Obywatelskiej.

Obecnie wieża Bramy Żarskiej jest charakterystycznym elementem miasta. Od 2010 roku etapami jest remontowana zarówno wieża, jak i przyległy budynek. Władze Lubska planują uczynić z zabytku atrakcję turystyczną i adaptować go na punkt widokowy.