Cieszyn - Rotunda św. Mikołaja

Opis

Kościół p.w. św. Mikołaja i św. Wacława w Cieszynie to romańska rotunda z XI wieku. Zbudowana została na planie koła, z podkowiastą absydą. Rotundę zbudowano z kamienia łamanego, a jako okładzin użyto ciosów wapiennych.

Rotunda ma 13 metrów wysokości w nawie i 6,8 m wysokości w absydzie. Wewnętrzna średnica nawy wynosi ok. 6,5 m (9,3 m - średnica zewnętrzna Rotundy). Głębokość absydy sięga 1,5 m, a mury mają grubość 1,26 m.

Kolista nawa przykryta jest kopułą z kamieni układanych koncentrycznie, natomiast absyda - półkopułą. W północnej części nawy, w grubości muru umieszczono schody prowadzące na emporę. Mur jest w tym miejscu pogrubiony i wynosi 1,75 m.
Świątynia została zbudowana na Wzgórzu Zamkowym i pełniła funkcję kaplicy zamkowej na zamku kasztelańskim, a później książęcym. Do czasu zbudowania kościoła parafialnego w XV wieku była jedyną świątynią Cieszyna, wobec tego była również kaplicą grodową. Msze święte odprawiano tu regularnie jeszcze w XVIII wieku.

W 1839 roku świątynię przebudowano według projektu Josepha Kornhäusela. Klasycystyczna przebudowa polegała na wybiciu dużych półkolistych okien i otynkowaniu elewacji. Rotundę zasypano do połowy ziemią i zamieniono w romantyczny pawilon.
W latach 1947 - 1955 przeprowadzono konserwację obiektu i przywrócono rotundzie pierwotny wygląd. Na podstawie zachowanych fragmentów zrekonstruowano zachodnią część empory, która wspiera się na trzech arkadach kolumnowych. W absydzie odkryto mensę ołtarzową z otworami na relikwie lub oleje święte. Na łuku tęczowym stwierdzono ślady gotyckiej dekoracji malarskiej.

Dziś Rotunda nie jest kościołem, ale raz do roku, 6 grudnia, w dniu św. Mikołaja, odprawiana jest Msza Św. o godz. 6.30.
Czasami odbywają się tu różne koncerty, do czego zachęca doskonała akustyka budowli.