Kartuzy - kolegiata

Kartuzy      0 Opinie

Opis

Zakon Kartuzów został założony przez św. Brunona z Kolonii w 1084 r. we Francji w dolinie Chartreuse, od której otrzymali nazwę. Jest to katolicki zakon o surowej regule. W zakonie obowiązywały zasady zachowywania milczenia, postu, pracy i przebywania w samotności. Od zasady milczenia były niewielkie odstępstwa, ponieważ zakonnicy spotykali się trzy razy dziennie na modlitwie, a raz w tygodniu na spacerze. Pozdrowieniem mnichów było Memento Mori - pamiętaj o śmierci. Kartuzjanie nie podejmowali działalności duszpasterskiej, znani byli natomiast z produkcji likieru o niepowtarzalnym smaku oraz działalności charytatywnej. Zajmowali się również produkcją piwa i wina.

Na Kaszuby Kartuzów sprowadził szlachcic Jan z Różęcina, który podarował im ziemię pod klasztor. Pierwsi zakonnicy przybyli w 1380 roku z Pragi, a w 1381 roku poświęcono miejsce pod budowę klasztoru.

W latach 1383 - 1403 zbudowano gotycki kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Fundatorem kościoła był gdański patrycjusz Jan Thiergart.
Kościół wzniesiono na planie prostokąta z prezbiterium zamkniętym trzema ścianami ośmioboku. Była to świątynia jednonawowa. Dolna część kościoła wymurowana jest z nieociosanych kamieni polnych, a od poziomu okien jest to ceglany mur gotycki. W ścianach umieszczono ostrołukowe okna. Wieżę kościelną zbudowano na planie prostokąta, od zachodniej strony kościoła. Świątynia początkowo przykryta była dwuspadowym dachem krytym gontem.

W XV wieku w południowo-zachodnim narożu dobudowano kaplicę Wszystkich Świętych, dziś zwaną kaplicą św. Brunona. W latach 1731 -1733 dach kościoła pokryto miedzianą blachą, nadając mu kształt wieka trumny, który do dziś jest symbolem architektonicznym miasta. Wtedy też nakryto wieżę kościelną barokowym hełmem, a na kalenicy kościoła, na środku i od strony wschodniej, umieszczono wieżyczki na sygnaturki.

Wewnątrz kościoła zachowały się obrazy gdańskiego malarza Hermana Hana. Niezwykłym elementem wystroju świątyni są flandryjskie kurdybany, zdobiące ściany prezbiterium. W prezbiterium znajdują się również przepiękne stalle, zdobione wizerunkami zakonników i postaci biblijnych oraz XVII wieczny tron przeora. Gotycki ołtarz główny zastąpiono ołtarzem barokowym z XVII wieku, natomiast część dawnego gotyckiego ołtarza głównego z pomorskimi rzeźbami, znajduje się w Złotej Kaplicy. Na barokowej balustradzie chóru muzycznego zawieszono zegar z wahadłem wyobrażającym anioła śmierci z kosą, aby w każdej minucie przypominał o śmierci.
Również na południowym murze świątyni umieszczono zegar słoneczny z inskrypcją memento mori i trupią czaszką.

Wokół kościoła pobudowano 18 eremów. Wszystkie pustelnie wychodziły na wspólny krużganek otaczający cmentarz. Zakonnicy w eremach w samotności spożywali posiłki, pracowali i modlili się. Oswajali się ze śmiercią, aby mobilizować się w dążeniu do doskonałości.

W 1598 roku klasztor kartuzów odwiedził król Zygmunt III Waza, a w 1661 roku - król Jan Kazimierz.
W 1826 roku władze pruskie doprowadziły do całkowitej kasacji klasztoru na swych ziemiach i konfiskaty majątku. Po kasacji klasztoru, kościół stał się świątynią parafialną, natomiast dobra klasztorne zlicytowano.

W eremach nadal mieszkali zakonnicy, ale nie mogli przyjmować nowych braci. Gdy mnich umierał - jego erem był rozbierany. W 1859 roku zmarł ostatni kartuzjanin - ojciec Piotr Kazimierz, którego erem zachował się do dziś. Do niedawna mieszkał w nim kościelny. Erem ten jest murowanym, parterowym domkiem z mansardowym dachem. Wewnątrz znajdują się cztery pomieszczenia: oratorium przeznaczone do modlitwy ze sklepieniem w kształcie ośmioramiennej gwiazdy, pracownia z okienkiem do podawania posiłków oraz dwie izby mieszkalne.

Obecnie władze kościelne chcą przeprowadzić prace badawcze, po czym chcą zrekonstruować wnętrze, w którym żył pustelnik - aby przybliżyć odwiedzającym dawne życie zakonne kartuzów.