Jezioro Pomorze

Opis

Suwalszczyzna jest jedną z piękniejszych krain Polski. Wielkie połacie Puszczy Augustowskiej, czyste powietrze, ciekawe zabytki, brak wielkiego przemysłu, a przede wszystkim urokliwe rzeczki i liczne jeziora zachęcają do wypoczynku w tej pięknej okolicy.

Jednym z takich suwalskich jezior jest również jezioro Pomorze. Akwen położony jest na Pojezierzu Sejneńskim, na południowy wschód od miasta Sejny. Ziemie te do XIII wieku zamieszkiwane były przez Jaćwingów – lud bałtyjski wymarły ok. XVI wieku. Jaćwingowie nazywali to jezioro mary, co w języku jaćwieskim znaczyło jezioro lub morze – jezioro to było bowiem największym zbiornikiem wodnym w okolicy. Kiedy zabrakło rdzennej ludności, przybysze nazywali ten akwen Morzem – od jaćwieskiego mary. W późniejszych czasach jezioro przyjęło nazwę Pomorze.

Akwen jest jeziorem rynnowo-wytopiskowym.
Większa część jeziora Pomorze usytuowana jest równoleżnikowo, ale we wschodniej części, niemal pod kątem prostym skręca na północ.
Powierzchnia jeziora wynosi ok. 295 ha, jego średnia głębokość to 8,6 m, a głębokość maksymalna, w środkowej części zbiornika, sięga 23,5 m. Jezioro ma długość ok. 4,5 km i maksymalną szerokość 1,4 km.
Jezioro Pomorze ma bardzo urozmaiconą linię brzegową o długości ok. 12,5 km. Liczne zatoki, zatoczki i półwyspy wydzielają strefy akwenu.

Największa zatoka, oddzielona od jeziora dużym przewężeniem, znajduje się na zachodzie, w pobliżu miejscowości Giby. Zatokę tę od zachodu łączy z pobliskim jeziorem Gierat niewielka struga, zwana Pomorzanką. Główną rzeką wpływającą do tej zatoki od północnego zachodu, jest Rzeka Marycha, która płynąc z północy, przepłynęła już jez. Sejwy, jez. Sejny oraz miasto Sejny.
Inną rzeką zasilającą jezioro Pomorze jest Kunisianka, która wypływa z jez. Bierżniak i płynąc przez maleńkie jez. Niemanajtis, jez. Rygnis, jez. Gajlik, jez. Kielig, jez. Iłgielk i jez. Kunis, kończy swój bieg w jeziorze Pomorze, wpływając od wschodu do jego północnej odnogi, w pobliżu miejscowości Kukle.

Z południowo-wschodniej zatoki jeziora, w kierunku wschodnim wypływa rzeka Marycha, która płynie na wschód do granicy z Litwą, dalej wzdłuż granicy polsko-litewskiej, następnie na południe wzdłuż granicy, potem stanowi granicę litewsko-białoruską, aby na terenie Białorusi, w okolicach miejscowości Czertek, skończyć swój bieg w wodach Czarnej Hańczy.

Jezioro Pomorze niemal całkowicie otoczone jest przez kompleksy leśne Puszczy Augustowskiej. Przeważnie są to bory sosnowe, sosnowo-świerkowe, a nad samym brzegiem jeziora również las olchowy.
Brzegi jeziora porasta wąski pas roślinności wynurzonej – występuje tu trzcina pospolita, sitowie, czy pałka wąskolistna, a na powierzchni wody można zobaczyć grążel żólty, grzybień biały oraz rdestnicę pływającą. Podwodne łąki akwenu tworzą: moczarka kanadyjska, wywłócznik, rogatek oraz rdestnica.

Jezioro Pomorze jest rajem dla wędkarzy, którzy zachwycają się tu obfitymi połowami. W wodach jeziora występują duże okazy szczupaków, leszczy, czy okoni. Tutaj można też złowić sieje, sielawy, liny, płocie oraz węgorze. Każdy miłośnik wędkarstwa będzie zachwycony.

Okolice jeziora Pomorze są terenami typowo rekreacyjnymi. Nad samym jeziorem znajduje się kilka ośrodków wypoczynkowo-rekreacyjnych, niewielkie pensjonaty, gospodarstwa agroturystyczne, a także pola namiotowe, W wielu miejscach można wypożyczyć sprzęt pływający: łódki, kajaki, rowery wodne, deski windsurfingowe, a także okrągłe łódki żaglowe.
Piaszczysto-żwirowe dno akwenu zachęca do kąpieli w jeziorze. Przy ośrodkach wypoczynkowych zorganizowane są plaże i wytyczone kąpieliska.

Przez jezioro Pomorze prowadzi szlak kajakowy Marychy. Marychą można popłynąć z Sejn – przez jezioro Pomorze – aż do granicy z Litwą i dalej wzdłuż granicy do trójstyku granic Polska-Litwa-Białoruś. Poza tym z jeziora Pomorze można się wybrać Kunisianką na jezioro Kunis.

W okolicy jeziora, na terenie Puszczy Augustowskiej zostały wytyczone szlaki piesze i rowerowe. Poza tradycyjnym zbieraniem grzybów, jagód, czy malin, można wybrać się też na dalszą wyprawę w puszczę.

Nieopodal, na południe od jeziora znajduje się wodny rezerwat przyrody „Tobolinka”, który obejmuje małe jeziorka oraz otaczające je torfowiska i bór wilgotny (łochyniowy). Na dystroficznych jeziorkach można zaobserwować pływające wyspy pła (kożuchów) torfowców.
Na północ od jeziora Pomorze zlokalizowany jest leśny rezerwat przyrody „Pomorze”, gdzie zachował się najstarszy drzewostan Puszczy Augustowskiej (ok. 230 lat), a także pozostałości dawnego grodziska jaćwieskiego.
Na wschód od jeziora Pomorze znajduje się leśny rezerwat przyrody „Łempis”, który obejmuje trzy dystroficzne jeziorka, szuwary i otaczający las, występujący w zatorfionej rynnie polodowcowej. Rezerwat chroni naturalne ekosystemy leśne, wodne i torfowiskowe.
Na południe od rezerwatu „Łempis” usytuowany jest kolejny leśny rezerwat przyrody „Kukle”, który obejmuje fragment doliny Marychy, dwa zatorfione obniżenia terenu z dwoma dystroficznymi jeziorkami, a także fragmenty zalesionych wzniesień otaczających dolinę.

A kiedy spokój już człowieka znudzi, a cisza zacznie dzwonić w uszach – można wybrać się na zwiedzanie okolicznych miast, jak np. Sejny czy Suwałki, gdzie są zabytki i muzea, albo też do gwarnego Augustowa, który oferuje wiele atrakcji.
Pobyt na Pojezierzu Sejneńskim można sobie urozmaicić krótką wyprawą na Litwę, np. do Wilna lub do zamku w Trokach, czy też do znanego uzdrowiska Druskienniki, położonego na brzegu Niemna.
Na Suwalszczyźnie naprawdę nie można się nudzić, bo nawet nie robiąc nic, podziwia się przepiękne krajobrazy z całym bogactwem lasów, jezior, rzek, flory i fauny, a także niepowtarzalnych wschodów i zachodów słońca.