Zamek krzyżacki w Rynie

Opis

Najstarsze źródła pisane głoszą, iż w 1377 roku zamek w Rynie już istniał. Należy przy tym pamiętać, że możemy mieć tu do czynienia z dwiema różnymi budowlami: pierwszą z drewna i gliny, jak również z późniejszą z kamienia i cegły.

Zamek ryński wybudowano na wzgórzu, będącym wysokim przesmykiem pomiędzy dwoma jeziorami, z których jedno stanowiło naturalną fosę. Kompleks zamku składał się z zamku właściwego, oraz podzamcza. W zamku były izby mieszkalne, gospodarcze, jak również magazyny. Dwukondygnacyjny, drewniany ganek obiegał dziedziniec wewnętrzny, z którego wchodziło się do wnętrza zamku. Parter, pozbawiony okien zewnętrznych w murze, pełnił rolę piwnicy. Reprezentacyjne pomieszczenia takie jak: kaplica, kapitularz czy refektarz, znajdowały się na pierwszym piętrze. Drugie piętro pełniło rolę spichlerza. Na podzamczu mieściły się stajnie, stodoły, kuźnie i inne warsztaty.

Podstawowym elementem fortyfikacyjnym zamku były mury zewnętrzne o niewielu oknach. Funkcje obronne spełniał ganek strzelniczy, z którego można było odeprzeć atakujących wrogów rozgrzaną smołą lub strzałami łuczników.

W 1393 roku Ryn stał się stolicą komturstwa. Pierwszym ryńskim komturem był wójt tczewski Fryderyk von Wallenrod. W zamku ryńskim rezydował konwent. Zgodnie z założeniem powinien składać się z komtura, dwunastu rycerzy i sześciu kapłanów. W praktyce bywało różnie. Komtur, jako zwierzchnik, zarządzał zamkiem i podległymi dobrami. Był odpowiedzialny za ściąganie podatków i danin, posiadał władzę sądowniczą, jak również był głównym dowódcą wojskowym okręgu i głową wspólnoty zamkowej.

Oprócz znaczenia militarnego, zamek pełnił rolę administracyjno-gospodarczą, zaopatrując zakon w ryby, miód czy mięsko dzikiej zwierzyny. Ryńskiemu komturowi podlegały zamki w Lecu – obecne Giżycko, Szestnie i Barcianach, jeden duży statek, kilka mniejszych, rybackie łodzie i wybudowana w 1412 roku huta żelaza. W trosce o rozwój gospodarczy wybudowano liczne folwarki i majątki w tym Sankt Nicolai – obecne Mikołajki.

Zaczęły powstawać tartaki i młyny. Otaczające zamek jeziora: Ryńskie i Ołów połączono podziemnym, murowanym kanałem o długości ponad 170 metrów. Wykorzystując siedmiometrową różnicę poziomów między jeziorami uzyskano naturalny napęd zamkowego młyna.

W czasie Bitwy pod Grunwaldem głównym zadaniem wojsk ryńskiego komtura było strzec obszaru między Puszczą Piską a Pregołą. W 1422 roku Ryn zdegradowano do rangi prokuratorii.

Mimo strategicznego położenia, grubych murów i masywnej konstrukcji, zamek nie oparł się oblężeniu powstańców Związku Pruskiego w połowie XV wieku. Ocalałych krzyżaków bezlitośnie topiono w okolicznych jeziorach i bagnach. W krzyżackie władanie powrócił zamek po niespełna roku, odbity przez zaciężne wojska krzyżackie.

Kończący wojnę trzynastoletnią traktat toruński z 1466 roku pozostawił Ryn w obrębie państwa krzyżackiego. Komturstwo powróciło tu w 1468 roku. Po likwidacji zakonu krzyżackiego, a co za tym idzie również i komturstwa ryńskiego, utworzono tu Starostwo Prus Książęcych.

W połowie XVIII wieku władze pruskie wystawiły zamek na licytację. Od tamtej pory aż do połowy XIX wieku zmieniali się jego prywatni właściciele, a przechodzący z rąk do rąk zamek coraz bardziej chylił się ku upadkowi.

W połowie XIX wieku w przebudowanym zamku powstało więzienie. Podczas II wojny światowej, najprawdopodobniej, mordowano tu przestępców politycznych. Po wojnie zamek przez długie lata był siedzibą urzędu miejskiego i innych instytucji. Od 2001 roku stanowi własność prywatną i mieści się tam hotel.

Zamek jest udostępniony do zwiedzania tylko z przewodnikiem.
Godziny zwiedzania w dni powszednie to 10,00 i 13,00, a w niedziele tylko o godzinie 13,00.
Bilety można kupić w recepcji hotelowej, kosz biletów dla dorosłych to 10 złotych, a dla dzieci 5 złotych.