Puszcza Niepołomicka

Opis

Puszcza Niepołomicka znajduje się w województwie małopolskim w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej. Niegdyś puszcza rozciągała się od Krakowa aż po Sandomierz. Obecnie składa się z kilku kawałków oddzielonych od siebie. Części te leżą w widłach rzek Wisły i Raby.

Puszcza Niepołomicka to ostoja sosen, świerków, dębów szypułkowatych, modrzewi, buków, grabów i wielu innych drzew. W części północnej roślinność jest bardziej zróżnicowana niż w części południowej. W części północnej spotkamy gatunki roślin chronionych takich jak: bluszcz pospolity, przytulina wonna i wiele innych. W części południowej jest wiele mokradeł gdzie można spotkać borówkę bagienną, modrzewnicę zwyczajną czy grzybienia północnego. W puszczy występują gatunki roślin górskich i obfituje w wiele gatunków grzybów.

Na terenie Puszczy niepołomickiej występuje około 175 gatunków ptaków. Spotkać tu można sarny, jelenie, dziki i łosie. W Poszynie na terenie puszczy znajduje się ośrodek hodowli żubrów.

Nazwę swą puszcza wzięła od słowa „niepołomny” czyli coś trudnego do zdobycia czy zniszczenia, co sugeruje iż puszcza ta była niedostępna dla ludzi i była ostoją dla wielu dzikich zwierząt. Pierwsze pisemne wzmianki odnotowano w 1242 roku, wtedy to poszcza zwana była Lasem Kłaj, najprawdopodobniej od wsi Kłaj w której był ośrodek zarządzania tymi terenami. Obecnej nazwy zaczęto używać w 1441 roku.

Pierwsze osady wokoło Puszczy Niepołomickiej zaczęły się rozwijać w XI” wieku, co spowodowało stopniowe zmniejszanie się terenów leśnych. Za czasów stolicy w Krakowie książęta piastowscy urządzali polowania w puszczy. W połowie XIV wieku Kazimierz Wielki dał początek osadzie Niepołomice. Wybudował tu dwór myśliwski i ufundował gotycki kościół. W niepołomickiej puszczy gościło wielu królów, gdzie urządzali polowania na dziką zwierzynę.

Puszcza prócz zwierzyny zaopatrywała dwór jak i okoliczne osady w drewno na opał i do budowy. Przyczyniło się to do znacznego zmniejszenia się terenów puszczy. Jako pierwszy puszczę objął ochroną Zygmunt August. Zakazał on polowania na terenie lasów, a za złamanie tego zakazu groziła kara śmierci.

Jedno z większych polowań w Puszczy Niepołomickiej zorganizował August II Sas. Polowanie trwało trzy dni podczas których upolowano około 150 sztuk grubej zwierzyny i wiele mniejszej. Na pamiątkę tego polowania, dąb pod którym nocowali myśliwi, ogrodzono i opatrzono tablicą. Dąb nazwano Dębem Augusta.

Podczas rozbiorów puszcza trafiła w ręce Austriaków, którzy przyczynili się do dalszego niszczenia terenów puszczy. Wycinali oni stare drzewa i sadzili w to miejsce młode, szybko rosnące sosny. W tym okresie w 1772 roku osada Niepołomice otrzymała prawa miejskie.

Podczas II wojny światowej na terenie puszczy odbywało się wiele walk, w tym tragiczna bitwa pod Poszyną. Po której został ślad w formie grobu zbiorowego w Osikówce gdzie zostali pochowani polscy żołnierze.

Znajdziemy tu też pomnik, niedaleko linii kolejowej, upamiętniający zamach na pociąg w którym podróżował Generalny Gubernator Hans Frank. Stało się to 24 stycznia 1944 roku,a zamachu dokonali żołnierze Armii Krajowej. W puszczy jest również tablica upamiętniająca rozstrzelanie około pięciuset osób pochodzenia żydowskiego.

Po II wojnie światowej puszcza była mocno eksploatowana. Na odbudowę kraju wywożono stąd ogromne ilości drewna. Dopiero w latach 50 XX wieku objęto ochroną teren puszczy. Obecnie na terenie puszczy jest sześć rezerwatów.