Trasa turystyczna w kopalni soli w Wieliczce

Opis

Kopalnia soli w Wieliczce w 1976 roku wpisana została do krajowego rejestru zabytków, w 1978 roku na I Światową Listę Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO, a 8 września 1994 roku Zarządzeniem Prezydenta RP uznana została za Pomnik Historii.

Dziś podziemna trasa turystyczna obejmuje 20 komór i 3,5 km chodników, tzw Podłużni, Poprzeczni czy Pochylni, rozmieszczonych na trzech poziomach, na głębokościach od 64 do 135 m pod powierzchnią ziemi.

Podziemny spacer rozpoczyna się szybem Daniłowicza, który wydrążony został w latach 1635 - 1640 i początkowo służył wyłącznie do wyciągania soli na powierzchnię. Dopiero w XIX wieku zaczął być wykorzystywany do celów komunikacyjnych. Turyści schodzą schodami w głąb kopalni, pokonując 378 stopni. Dopiero na podszybiu szybu Daniłowicza na poziomie I rozpoczyna się zwiedzanie zabytkowej kopalni.

W Komorze Urszula zrekonstruowano urządzenie do pionowego transportu urobku. Można tu również zapoznać się z dawnymi sposobami transportu soli w kopalni.

Komora Mikołaja Kopernika zabezpieczona jest kasztami, czyli drewnianą obudową wyrobiska. W komorze ustawiono wykuty w solnej bryle pomnik astronoma, wyrzeźbiony przez Władysława Hapka.

Kaplica św. Antoniego jest najstarszą zachowaną w całości kaplicą wielickiej kopalni. Barokowa Kaplica św. Antoniego pochodzi z XVII wieku. Z upływem czasu solne figury, znajdujące się w kaplicy, dzięki oddziaływaniu wilgotnego powietrza, zmiękczyły swoje kształty. Żyrandol oświetlający kaplicę ozdobiono solnymi kryształami.

W Komorze Janowice znajdują się, wyrzeźbione przez górnika Mieczysława Kluzka, naturalnej wielkości figury solne, przedstawiające scenę wydobycia w Wieliczce pierwszej bryły solnej, wraz z pierścionkiem zaręczynowym węgierskiej królewny Kingi.

W Komorze Spalone przedstawiono pracę pokutników, którzy odziani w wilgotną odzież, pełzali po spągu z żagwiami umieszczonymi na długich żerdziach i wypalali metan gromadzący się pod stropem.

W kolejnej Komorze Sielec zgromadzono kolekcję urządzeń służących do transportu soli podziemnymi korytarzami. Można tu zobaczyć drewniane wózki - tzw. psy węgierskie, skrzynie, sanice oraz beczki, do których pakowano drobną sól. Większe bryły solne, tzw. bałwany przetaczano po drewnianych pokładach. Od XVI wieku do transportu urobku zaczęto wykorzystywać konie.

W kolejnej Komorze Kazimierza Wielkiego znajduje się kierat konny, przy pomocy którego można było transportować bałwany solne ważące nawet 2 tony. W komorze tej ustawiono popiersie króla Kazimierza Wielkiego, które wyrzeźbił Władysław Hapek.

Pochodząca z XVII wieku Komora Pieskowa Skała łączy dwa poziomy kopalni. Zachowały się tu fragmenty oryginalnych XVII-wiecznych schodów wykutych w soli, po których górnicy zwani nosiczami, przenosili na wyższy poziom drobną sól w specjalnych torbach, tzw. cumach lub w drewnianych nieckach. Prezentowane są tu również drewniane rynny, służące do odprowadzania podziemnych wód.

W podszybiu szybiku Kunegunda znajdują się figurki krasnoludków, uosabiających dawnych górników. Można tu spotkać Kruszaka, Nosicza, Wozaka czy Cieślę, a wszystko za sprawą Stefana Kozika, który w latach 60. XX wieku wyrzeźbił te sympatyczne krasnale.

Kolejną komorą jest kaplica Św. Krzyża, która powstała jako wotum za uratowanie kopalni przed katastrofą zalania w II połowie XIX wieku. Drewniane wyposażenie pochodzi z kilku wcześniejszych miejsc kultu w kopalni.

Na głębokości 101 m znajduje się najbogatsza i najbardziej okazała podziemna świątynia. Komora wydrążona została w bryle soli i od 1896 roku pełni funkcje sakralne. Kaplica św. Kingi ma 54 m długości, 10 - 12 m wysokości oraz 15 - 18 m szerokości. Wystrój kaplicy powstaje nieustannie od ponad 100 lat. Prace rzeźbiarskie wykonywali górnicy-rzeźbiarze: Józef i Tomasz Markowscy oraz Antoni Wyrodek. Kaplica zdobiona jest sukcesywnie i kolejne pokolenie rzeźbiarzy realizuje tu swe pasje rzeźbiarskie. Ściany kaplicy zdobią płaskorzeźby scen z Nowego Testamentu.
Ołtarz główny - dzieło Józefa Markowskiego, jest jednym z najstarszych elementów wystroju kaplicy. W ołtarzu tym znajduje się figura św. Kingi otoczona kryształami soli, a we wnękach ołtarza, pomiędzy kolumnami umieszczone są figury św. Józefa i św. Klemensa. W stole liturgicznym, we wnęce umieszczono relikwie św. Kingi.
Przy wyjściu z kaplicy znajduje się solna figura bł. Jana Pawła II, wyrzeźbiona w 1999 roku przez górnika-rzeźbiarza Stanisława Anioła, przy pomocy Pawła Janowskiego i Piotra Starowicza. Rzeźba powstała jako dar dziękczynny za kanonizację bł. Kingi. Kaplica św. Kingi jest kaplicą solną. Cały wystrój wykonany jest z soli. Solne żyrandole rozświetlają kaplicę, a zwiedzający chodzą po solnej posadzce.

Kolejna Komora Erazma Barącza zachwyca przepięknym jeziorkiem. Ma ono 9 m głębokości i wypełnione jest solanką. Stojący w jeziorku filar solny jest naturalnym sposobem zabezpieczania wyrobisk po eksploatacji. Komorę otaczają drewniane galeryjki, z których można podziwiać jeziorko.

Komora Michałowice jest ogromnym wyrobiskiem po pionowo zalegającej bryle soli zielonej, które eksploatowane było przez ok. 100 lat - od połowy XVII do połowy XVIII wieku. Na przełomie XIX i XX wieku wybudowano tu dwa drewniane filary wiązkowe, połączone drewnianymi schodami i pomostami. W późniejszym okresie zabezpieczono wyrobisko murem z kostki solnej i betonowo-ceglaną ścianą.

Kolejnym wielkim wyrobiskiem po eksploatacji pionowo zalegającej bryły soli jest Komora Drozdowice. Komora zabezpieczona jest drewnianymi kasztami oraz dwukondygnacyjną konstrukcją drewnianą, połączoną pomostami i galeriami. W komorze tej organizowane są wystawy, koncerty, bankiety itp.

Komora Weimar powstała na początku XX wieku. W latach 60. dół komory zalano solanką, tworząc jeziorko. Nad brzegiem tego jeziorka stoi Skarbnik - dobry duch kopalni. Rzeźba Skarbnika wyrzeźbiona przez Stanisława Anioła, była wystawiona na światowej wystawie EXPO 2000 w Hanowerze, jako symbol wielickiej kopalni. W Komorze Weimar odbywa się spektakl światła i dźwięku, który przenosi zwiedzających do czasów, gdy eksploatowano jeszcze komorę.

Komora Józefa Piłsudskiego powstała z dwóch sąsiadujących wyrobisk. W latach 30. XIX wieku, kiedy tworzono trasę turystyczną, bliźniacze komory połączone zostały 10-metrowym tunelem. Wybudowano wówczas drewniane pomosty, a dół komór zalano solanką. Przez tunel można było przepłynąć tratwą, przy muzyce orkiestry i sztucznych ogniach. Nad brzegiem słonego jeziorka od XIX wieku stoi solna figurka św. Jana Nepomucena.

Na skrzyżowaniu Podłużni Kazanów z Poprzecznią Poniatowskiego można obejrzeć lokomotywę o napędzie elektrycznym, a także lokomotywę akumulatorową typu karlik.

Kolejna Komora Stanisława Staszica powstała w II połowie XIX i na początku XX wieku. Została wybrana w ogromnej bryle soli. Komora Staszica jest najwyższym wyrobiskiem udostępnionym do zwiedzania. Pierwotna wysokość komory wynosiła ok. 50 m, lecz po zasypaniu dolnej części komora ma wysokość 36 m. W tej niezwykle wysokiej komorze odbył się pierwszy podziemny lot balonem, wpisany do Księgi rekordów Guinnessa, a także skok na bungee.

Dalej, w niewielkiej grocie można spotkać dobrego ducha kopalni - Skarbnika. Scenę spotkania Skarbnika z wielickimi górnikami wyrzeźbili Mieczysław Kluzek i Piotr Cholewa.

Kolejną komorą jest Komora Witolda Budryka, gdzie na głębokości 125 m pod powierzchnią ziemi mieści się karczma górnicza, serwująca tradycyjne dania kuchni polskiej, doprawione oczywiście wielicką solą.

Komora Warszawa o imponujących rozmiarach powstała w XIX wieku. Jest to jedno z niewielu tak przestronnych miejsc. Organizowane są tu konferencje dla 600 osób lub przyjęcia dla 400 osób. Kolorowe oświetlenie komory stosowane przy okazjach mniej oficjalnych, nadaje temu ogromnemu pomieszczeniu bajkowy wygląd.

W komorze Wisła można odpocząć oraz kupić pamiątki. Znajdują się tu sklepy z pamiątkami, stanowiska multimedialne, budki telefoniczne, a nawet pracownia fotograficzna. Komora ozdobiona jest reliefem wykonanym przez Marka Janowskiego i Marka Stachurę.

Na głębokości 135 m pod ziemią znajduje się Kaplica św. Jana. Jest to kaplica o pięknym, drewnianym wyposażeniu. Prezbiterium umieszczone jest w niszy o kolebkowym sklepieniu pokrytym polichromią. Najcenniejszym zabytkiem kaplicy jest XVIII-wieczny krucyfiks, umieszczony w ołtarzu.

Ostatnia na trasie turystycznej Komora Izabela jest jedynym dostępnym dla turystów wyrobiskiem wydrążonym w pokładzie bardzo czystej soli pokładowej. Na ścianach komory można zaobserwować kierunek zalegania pokładu solnego.

Trasa turystyczna kończy się na Podszybiu szybu Daniłowicza na III poziomie. Stąd turyści wyjeżdżają na powierzchnię 4-piętrową windą, z prędkością 4 m/s. Na każdym poziomie windy mieści się 9 osób.

Podziemną trasę turystyczną można zwiedzać jedynie pod opieką przewodnika. Należy pamiętać, że w kopalni panuje stała temperatura ok. 14 stopni Celsjusza. Zwiedzanie kopalni dostępne jest również dla osób na wózkach inwalidzkich.

Chociaż trasa turystyczna, to jedynie ok 1% wszystkich komór i korytarzy w kopalni, to wizyta tutaj pozostawia niezatarte wrażenie przebywania w miejscu wyjątkowym.