Zakrzówek - Izba Pamięci i Tradycji Regionalnych

Opis

Izba Pamięci i Tradycji Regionalnych w Zakrzówku powstała w 1995 roku dzięki staraniom Wiesławy Sochal - nauczycielki historii w miejscowej szkole.

Przez kilkanaście lat zgromadzono wiele eksponatów, przede wszystkim z dziedziny etnografii. Można tu obejrzeć wiele dawnych sprzętów codziennego użytku, np. naczynia, kołowrotki, żelazka (na węgiel, na duszę, grzane na płycie kuchennej, ale są również żelazka nowsze - na prąd). Wśród zbiorów jest również kolekcja lamp naftowych, tary do prania, meble, stroje ludowe i obuwie, a także nieużywane już od dawna koła do wozów o drewnianych obręczach.
Wśród dawnych urządzeń znajduje się maszyna do pisania, maszyna do liczenia, patefon na korbę, ale także jeden z pierwszych adapterów elektrycznych do odtwarzania muzyki z czarnych płyt winylowych.
W Izbie Pamięci i Tradycji można obejrzeć ciekawe egzemplarze starych wag, a także przybory do pisania (obsadka ze stalówką, kałamarze na atrament oraz urządzenie z chłonną bibułą do osuszania mokrego jeszcze pisma.

Izba Pamięci posiada również zbiory z dziedziny numizmatyki. Są to dawne banknoty i monety polskie, rosyjskie i niemieckie, używane na terenie lubelszczyzny.

Zakrzówek po III rozbiorze znalazł się pod zaborem austriackim, w II połowie XIX wieku należał do rosyjskiego adiutanta Teodora Trepowa, pod koniec XIX wieku wielkoprzemysłową cukrownię w Zakrzówku prowadził Markus Sachs - kijowski kupiec żydowskiego pochodzenia, który zatrudniał kilkuset pracowników. Przez wiele lat Zakrzówek zamieszkiwała ludność zróżnicowana pod względem narodowym i wyznaniowym.
Naturalne więc wydaje się, że do Izby Pamięci i Tradycji Regionalnych trafiły dokumenty pisane w różnych językach: polskim, rosyjskim, hebrajskim, niemieckim, a nawet dwujęzyczne polsko-rosyjskie. Wśród źródeł pisanych znajduje się również zbiór czasopism oraz książki, przede wszystkim o tematyce religijnej (modlitewniki, śpiewniki, itp.).

Początki szkolnictwa w Zakrzówku sięgają końca XIX wieku, kiedy to w 1899 roku powstała Gminna Jednoklasowa Szkoła Elementarna. Po odzyskaniu niepodległości, w dwudziestoleciu międzywojennym nastąpił znaczny rozwój szkolnictwa powszechnego w gminie. Podczas okupacji hitlerowskiej mieszkańcy regionu brali czynny udział w tajnym nauczaniu. Po II wojnie światowej nastąpił gwałtowny rozwój szkolnictwa.
Izba Pamięci i Tradycji Regionalnych posiada i gromadzi zbiory dotyczące historii szkolnictwa na terenie gminy. Są to kroniki szkoły, świadectwa szkolne, dzienniki klasowe, a nawet arkusze ocen z 1926 roku.

Osobną grupę eksponatów stanowią szeroko rozumiane militaria. Są tu fragmenty umundurowania, ordery, elementy uzbrojenia i wyposażenia żołnierzy, a także łuski z broni różnego kalibru, znalezione na terenie Zakrzówka i okolic.
Zarówno fronty I wojny światowej, jak również działania ruchu oporu AK, NSZ, BCH, GL, AL, podczas II wojny światowej, pozostawiły w okolicach wiele broni, niewypałów, amunicji, itp., lecz również liczne mogiły, o których nie można zapominać.

Izba Pamięci i Tradycji Regionalnych organizuje wystawy fotograficzne, przy czynnym udziale młodzieży szkolnej, co zachęca młodych ludzi do identyfikowania się z regionem. Są to np. wystawy pt. "Ginący Świat", "Piękno Naszej Małej Ojczyzny", czy "Zakrzówek w fotografii". Izba w ramach lekcji historii zaprasza młodzież, aby mogła obejrzeć dawne sprzęty codziennego użytku, a także zapoznać się z tradycją i historią regionu.

Izba prowadzi również Ozdobną Księgę Pamiątkową Honorowych Dawców Krwi.

W zbiorach brakowało mi eksponatów związanych z pszczelarstwem w regionie, a przecież od ładnych kilku lat Dni Zakrzówka obchodzone są właśnie pod szyldem "Święto Mleka i Miodu".

Warto odwiedzić Izbę Pamięci i Tradycji Regionalnych, gdzie choć widać niedosyt funduszy na skatalogowanie, opracowanie i konserwację zbiorów, to niektóre eksponaty są bardzo ciekawe.

Szkoda również, że ekspozycja, choć bezpłatna, nie jest dostępna szerokiej publiczności. Izba Pamięci i Tradycji Regionalnych funkcjonuje przy Liceum Ogólnokształcącym w Zakrzówku, a jeżeli ktoś ma ochotę obejrzeć zbiory, musi uzgodnić czas zwiedzania z sekretariatem szkoły (tel. 81 821 50 35).