Wielki Łuk Warty

Opis

Załęczański Park Krajobrazowy utworzono w celu ochrony niepowtarzalnego krajobrazu jurajskich wapiennych ostańców oraz dla zachowania urokliwego odcinka Warty. Rzeka płynąc 40-kilometrowym łukiem przez Wyżynę Wieluńską rzeźbi w skalistym podłożu głębokie przełomy (Działoszyński i Krzeczowski), urozmaicając krajobraz wapiennych wzgórz i wzniesień morenowych.

Park zajmuje powierzchnię 14 750 ha, a otulina parku ok. 12 000 ha. Licznie występują tu zjawiska krasowe, jak jaskinie, leje krasowe czy suche doliny.

Z powodu pięknego krajobrazu, bogactwa przyrodniczego i ciekawej kultury, park krajobrazowy posiada bardzo wysokie walory krajoznawcze i rekreacyjne. Unikatowy charakter nadają parkowi zjawiska przyrodnicze związane z wapiennym podłożem Jury Polskiej. Na szczytach ostańców wapiennych, w kamieniołomach, a nawet na krawędzi doliny Warty w okolicy Lisowic, można zaobserwować jurajskie skały.

Na Wyżynie Wieluńskiej istniało wiele kamieniołomów, z których pozyskiwano kamień wapienny wykorzystywany jako budulec lub do wypału w prymitywnych piecach. Do dziś przetrwało kilka takich pieców, zwanych wapiennikami, które są teraz atrakcją turystyczną. W kamieniołomach można zaobserwować przekroje geologiczne jurajskich wapieni, kopalne zjawiska krasowe oraz skamieniałości zwierząt morskich.

W celu ochrony walorów przyrodniczych, na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego utworzono 3 rezerwaty przyrody:

1. Dąbrowa w Niżankowicach - jest to leśny i florystyczny rezerwat przyrody, położony w gminie Działoszyn. Celem ochrony jest zachowanie naturalnej kwaśnej dąbrowy trzcinnikowej i dąbrowy świetlistej oraz zachowanie stanowisk rzadkich i chronionych roślin: dąbrówka rozłogowa, konwalia majowa, konwalijka dwulistna, koniczyna dwukłosowa, zawilec gajowy oraz rośliny górskie: przytulia okrągłolistna i starzec Fuchsa.

2. Węże - jest to rezerwat geologiczny, położony w gminie Działoszyn. Celem ochrony jest zachowanie ostańca jurajskiego - Góry Zelce, która wznosi się na wysokość 45 metrów ponad krawędź doliny Warty. Znajdują się tu liczne zjawiska krasowe, m.in. jaskinie: Niespodzianka, Zanokcica, Draba, Mała, Profesora Samsonowicza oraz przystosowane do ruchu turystycznego jaskinie: Stalagmitowa i Za Kratą. W jaskiniach odkryto stanowiska kopalnej fauny plioceńskiej. Powierzchnię wzgórza porastają murawy kserotermiczne i naskalne.

3. Bukowa Góra - jest to leśny rezerwat przyrody położony w gminie Lipie w woj. śląskim. Celem ochrony jest zachowanie fragmentu kwaśnej buczyny niżowej z udziałem jodły. Na terenie rezerwatu znajduje się źródlisko jednego z dopływów Suchej Rzeki.

W otulinie parku znajdują się jeszcze 2 rezerwaty przyrody:

1. Szachownica - jest to rezerwat geologiczny, położony w gminie Lipie w woj. śląskim. Celem ochrony jest zachowanie wapiennego wzgórza Krzemienna Góra, porośniętego kwaśną buczyną niżową oraz zachowanie systemu korytarzy proglacjalnej jaskini Szachownica. W jaskini masowo zimują nietoperze. Krzemienną Górę przecina wyrobisko kamieniołomu. To właśnie podczas eksploatacji kamienia odsłonięto system jaskiniowy Szachownicy.

2. Stawiska - jest to rezerwat leśny, położony we wsi Parzymiechy, w gminie Lipie w woj. śląskim. Celem ochrony jest zachowanie kompleksu grądu niskiego i zbiorowisk łęgowych oraz zachowanie pomnikowych dębów szypułkowych, których na terenie rezerwatu naliczono ponad 80 okazów. Teren rezerwatu jest podmokły, a ok. 100-letni drzewostan tworzy olsza czarna, brzoza brodawkowata, świerk pospolity i buk zwyczajny, a w domieszce: jodła pospolita, sosna zwyczajna i topola osika. Występują tu również rośliny ozdobne, co świadczy o parkowej przeszłości rezerwatu. W rezerwacie występują chrząszcze biegaczowate, jaszczurki: zwinka i żyworodna, rzadkie płazy: traszka, grzebiuszka ziemna, rzekotka drzewna, ropucha szara i zielona, Można tu zaobserwować rzadkie ptaki, m.in. myszołowa zwyczajnego, jastrzębia gołębiarza, krogulca, gołębia grzywacza czy siniaka. Dzięki dużej ilości dziupli i wypróchniałych pni starych dębów i wierzb - schronienie znalazły tu liczne nietoperze.

Na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego znajduje się wiele różnorodnych pomników przyrody.

Teren Załęczańskiego Parku Krajobrazowego charakteryzuje się również wartościami kulturowymi.

1. Usytuowane jest tu wiele bogatych stanowisk archeologicznych, dzięki którym określono, że pierwsi osadnicy na tych terenach pojawili się 10 - 8 tys. lat p.n.e.

2. Inne zabytki archeologiczne to datowane na II - III wiek dwa okazałe kurhany, położone na krawędzi doliny Warty we wsi Przywóz. Jeden kurhan z powodu cennych ozdób i naczyń pochodzenia rzymskiego, uznano za Kurhan książęcy z końca II wieku. Drugi był zbudowany w podobny sposób, ale niestety został wcześniej rozgrabiony. Po zakończeniu badań, oba kurhany zostały zrekonstruowane. Średnica jednego z kurhanów wynosi ok. 25 m, a wysokość ok. 5 metrów.

3. Wielką atrakcją jest również drewniana architektura sakralna, przede wszystkim XVI wieczne kościoły typu wieluńskiego o konstrukcji niespotykanej gdzie indziej. Na terenie parku kościół typu wieluńskiego stoi w Łaszewie Rządowym oraz poza parkiem, w pobliskim Grębieniu, Popowicach, Gaszynie, Kadłubie i Wierzbiu. Wartość tych zabytków podnosi wyposażenie ich wnętrz w cenne obrazy i rzeźby.

4. XVIII-wieczna kapliczka w Kamionie.

5. Kępowizna - drewniany młyn wodny, obecnie elektryczny.

6. Prymitywne piece do wypału kamienia wapiennego, tzw. wapienniki z początku XX wieku, których krótkie, grube kominy stanowią obecnie typowy krajobraz parku.

Będąc w okolicy warto również zobaczyć:

- Wąwóz Królowej Bony,
- Parowy Łaszewskie,
- Dolinę Warty pod Kamionem,
- Źródło Objawienie,
- Źródła w Bobrownikach,
- Drewniany, alkierzowy dwór w Ożarowie z 1757 roku, obecnie Muzeum Wnętrz Dworskich,
- Drewniany wiatrak-koźlak z 1914 roku we wsi Kocilew.

Uroki Wielkiego Łuku Warty zachęcają do czynnego wypoczynku, aby zobaczyć i doświadczyć jak najwięcej. Na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego wytyczono wiele szlaków turystycznych rowerowych, pieszych, konnych i wodnych.
Szlaki rowerowe:

1. Szlak Przełomu Krzeczowskiego,
2. Szlak Załęczańskim Łukiem Warty,
3. Szlak Nadwarciańskich Krajobrazów.
Szlaki piesze:
1. Szlak Rezerwatów Przyrody,
2. Szlak Jury Wieluńskiej,
3. Szlak Przełomu Warty Przez Wyżynę Wieluńską,
4. Szlak Kurhanów Książęcych.

Szlak konny: z Rychłowic Wzgórze koni - Nowy Świat - Strugi - Łaszew - Bieniec - Dzietrzniki - Kępowizna - Załęcze Wielkie - Stara Wieś - Troniny i dalej do Częstochowy.
Szlak wodny: kajakowy szlak Warty.

Poza tym na terenie parku przygotowano wiele ścieżek dydaktycznych, z których warto skorzystać.