Przełęcz Spalona

Opis

Przełęcz Spalona znajduje się w południowej części Gór Bystrzyckich, na północno-zachodniej stronie Jagodnej (977 m n.p.m.) - najwyższego szczytu Gór Bystrzyckich. Przełęcz oddalona od miejscowości Bystrzyca Kłodzka ok. 10 km w kierunku zachodnim, stanowi rozległe obniżenie terenu o łagodnych zboczach. Dzieli ona Góry Bystrzyckie na część północną i południową.

Przełęczą Spaloną powszechnie nazywa się rozległą łąkę na wierzchowinie Gór Bystrzyckich, położoną na wysokości 800 - 815 m n.p.m., przy skrzyżowaniu Drogi Spalonej z Autostradą Sudecką. Właściwa przełęcz znajduje się na wysokości 788 m n.p.m. i leży na północny zachód poniżej skrzyżowania tych dróg.

W XIX wieku odkryto w Górach Bystrzyckich dobre tereny narciarskie, a kiedy w 1864 roku zbudowano drogę z Bystrzycy Kłodzkiej do Mostowic, zwaną Drogą Spaloną, na polanie stanęła gospoda. Ok. 1895 roku gospoda została rozbudowana i dysponowała miejscami noclegowymi. Z czasem przekształciła się w schronisko turystyczne.

W 1931 roku rozpoczęto budowę widokowej drogi sudeckiej. Cały projekt obejmował drogę od Żytawy na zachodzie, poprzez całe pasmo Sudetów, do Opawy na wschodzie. Powstały jedynie dwa odcinki tej drogi: pierwszy ze Świeradowa Zdroju do Szklarskiej Poręby i drugi w Górach Orlickich i Bystrzyckich - ukończony w 1938 roku 41-kilometrowy odcinek od przełęczy Polskie Wrota do Różanki. Prawdziwym celem budowy tej drogi było przeznaczenie militarne.

Do dziś obok schroniska "Jagodna" na Przełęczy Spalonej stoją dwa bunkry z lat 30. XX wieku. Schrony te mają betonowe ściany o grubości 40 cm i pancerne stalowe drzwi o grubości 20 mm. Większy schron przeznaczony był dla 9 żołnierzy uzbrojonych w 2 karabiny maszynowe i działko przeciwpancerne. Schron ten maskowany był ścianami z cegły i miał przypominać budynek gospodarczy. Poniżej schroniska, przy Spalonej Drodze stoi drugi schron, niegdyś wyposażony w pancerne drzwi. Przeznaczony był dla 4 żołnierzy uzbrojonych w dwa karabiny maszynowe. Z zewnątrz miał przypominać niewielki domek - był otynkowany, pomalowany na żółto, miał ceglany komin, drewniane okiennice i zewnętrzne drewniane drzwi, maskujące te pancerne. "Domek" ten nakryty był dwuspadowym dachem, być może krytym strzechą. Nie były to jedyne zabudowania militarne, tak dobrze maskowane, przy nowo powstałej drodze, którą nazywano Drogą Göringa.

Po wojnie, z uwagi na solidną podbudowę, potrzebną do transportu ciężkiego sprzętu, droga ta nazwana została Autostradą Sudecką i obecnie ma znaczenie turystyczne. Jest to jedna z najwyżej położonych dróg asfaltowych w kraju - najwyższe miejsce to 925 m n.p.m. w okolicach Zieleńca. Autostrada Sudecka jest krętą, wąską drogą z licznymi miejscami widokowymi na Kotlinę Kłodzką. Grzbiet Gór Bystrzyckich, po zachodniej stronie Autostrady Sudeckiej jest działem wodnym i rozdziela zlewnię Morza Bałtyckiego i Morza Północnego.

Na skrzyżowaniu Autostrady Sudeckiej i Spalonej Drogi do dziś stoi schronisko turystyczne "Jagodna", obecnie w zarządzie PTTK. Dysponuje ono kilkudziesięcioma miejscami noclegowymi i dużą świetlicą-jadalnią, gdzie panuje bardzo miła atmosfera. Przed schroniskiem, na wzniesieniu stoi XIX-wieczny kamienny krucyfiks.

Przy schronisku krzyżują się liczne szlaki turystyczne - piesze, rowerowe i narciarskie. Niezbyt wysokie góry o łagodnych zboczach zachęcają do turystyki rodzinnej przez cały rok, a odludne tereny Gór Bystrzyckich zapewniają ciszę i prawdziwy kontakt z naturą. Dodatkowym atutem są przepiękne widoki na rozległą Kotlinę Kłodzką oraz Masyw Śnieżnika.

Zimą jest tu dogodny teren do uprawiania narciarstwa biegowego. Wytyczono tu kilka doskonale utrzymanych, ratrakowanych tras narciarskich. Na Przełęczy Spalonej znajduje się również oświetlony wyciąg narciarski o długości 400 m i łagodna polana do tras zjazdowych.