Kłodzko - gotycki most św. Jana

Opis

Nie jest znana dokładna data budowy kamiennego mostu. Być może był to rok 1281, ponieważ taka data wykuta jest na jednej z figur zdobiących most. Może był to rok 1286, jak podaje kronikarz Georg Promnitz. Na pewno most kamienny w Kłodzku istniał w 1390 roku. Być może wcześniej była tu przeprawa drewniana, którą w 1390 roku zastąpiono mostem kamiennym.

Most został wymurowany z ciosów piaskowcowych, przy użyciu zaprawy na bazie kurzych jaj. Podobno podczas budowy mostu mieszkańcy okolicznych wsi dostarczali do miasta jajka, a tam urzędnicy oddzielali białka od żółtek – białka użyte zostały do zaprawy, a żółtka oddawano.
Powstał czteroprzęsłowy most o konstrukcji łukowej, wsparty na trzech filarach. Arkady mostu wsparte na przyczółkach otrzymały kształt ostrołukowy, natomiast szersze arkady wewnętrzne – kształt okrągłołukowy.
Most św. Jana połączył staromiejską część Kłodzka z przedmieściem położonym na Wyspie Piasek.
U schyłku XIII wieku powstała Górna Brama Mostowa, włączona w ciąg murów obronnych miasta. Była to trzypiętrowa budowla obronna, która z czasem została zamieniona w kamienicę mieszkalną. Na drugim końcu mostu, w połowie XV wieku zbudowano Dolną Bramę Mostową. Obie bramy mostowe zostały rozebrane w drugiej połowie XIX wieku.

Gotycki most na Młynówce był wielokrotnie przebudowywany i wzmacniany, zwłaszcza w okresie wojen husyckich w pierwszej połowie XV wieku. Najbardziej widoczne zmiany nastąpiły jednak w XVII i XVIII wieku, kiedy dobudowano kamienną balustradę i nadbudowano filary mostu, na których zaczęto ustawiać rzeźby wotywne i figury świętych. Najciekawszy jest środkowy filar po zachodniej stronie mostu, którego nadbudowa przygotowana była pod budowę kapliczki mostowej. Filar ten posiada sześć podpór, podtrzymujących płaską platformę w kształcie niepełnej gwiazdy. Kapliczka mostowa nigdy na moście nie stanęła.

Na miejscu przeznaczonym na kapliczkę, w 1655 roku stanęła barokowa Pieta – rzeźba Matki Bożej Bolesnej z martwym ciałem Chrystusa. Rzeźbę tę ufundował ówczesny starosta Kłodzka – hrabia Jan Jerzy von Götzen z małżonką Marią Elżbietą. Pietę wyrzeźbił w piaskowcu nieznany artysta.
Kolejną rzeźbą, która udekorowała most, była figura św. Jana Nepomucena, którą ufundował w 1707 roku syn hrabiego von Götzen – Franciszek wraz z żoną, księżniczką Lichtenstein. Figura świętego, mająca chronić przed powodzią, wykonana została również z piaskowca przez nieznanego artystę, stanęła na północnym filarze, po zachodniej stronie mostu.
W 1714 roku na południowym filarze, po wschodniej stronie mostu ustawiono figurę patrona Kłodzka – św. Franciszka Ksawerego. Posąg ten ufundowali mieszkańcy Kłodzka jako wotum po zarazie, jaka nawiedziła miasto. Święty przedstawiony jest w otoczeniu chorych mężczyzn. U stóp świętego klęczy chłopiec w egzotycznym stroju (podobno Indianin), trzymający tarczę z herbem Kłodzka. Rzeźba ta zwietrzała z wiekiem i w 1915 roku, podczas renowacji figur postanowiono wykonać replikę i zastąpić nią oryginał. Kopię wykonał artysta rzeźbiarz Tschötschel. Pozostałości oryginalnego pomnika umieszczono w muzeum.
W 1714 roku na północnym filarze, po wschodniej stronie mostu stanęła późnobarokowa rzeźba, przedstawiająca Trójcę Świętą i Ukoronowanie Najświętszej Marii Panny. Fundatorem tej rzeźby był właściciel Gorzuchowa – Franciszek Ferdynand baron Fitschen. Rzeźbę wykonał w piaskowcu nieznany artysta.
W 1715 roku na południowym filarze, po zachodniej stronie mostu stanęła figura św. Wacława – patrona Czech. Rzeźba wykonana w piaskowcu przez nieznanego artystę, który przedstawił świętego jako zwycięskiego rycerza, trzymającego sztandar. Fundator tego posągu nie jest znany.
Ostatnią rzeźbą, która ozdobiła most, była grupa Ukrzyżowania – figura Chrystusa na krzyżu ze św. Marią Magdaleną u jego stóp. Piaskowcową rzeźbę ufundował w 1734 roku hrabia von Herberstein lub jego małżonka. Rzeźba stanęła na północnym filarze, po zachodniej stronie mostu, prawdopodobnie w miejscu drewnianego krzyża. To właśnie na tej rzeźbie umieszczony jest napis: „W 1281 most ten zbudowano, w roku 1701, 22 sierpnia, odnowiono”.

Gotycki most św. Jana łączy staromiejską część Kłodzka położoną na Fortecznej Górze, gdzie znajduje się rynek i twierdza, z Wyspą Piasek, na której usytuowany jest m.in. franciszkański kościół Matki Bożej Różańcowej.

Most o długości ok. 52 m i szerokości ok. 4 m, zamknięty jest dla ruchu kołowego.
Na początku XX wieku oświetlono go stylowymi lampami, a w 2007 roku, w miejsce zużytego bruku ułożono nowy z granitowej kostki.

To piękne, kilkusetletnie dzieło inżynierii drogowej w 1948 roku zostało wpisane do rejestru zabytków.

Dzięki walorom architektonicznym i dzięki osobliwej galerii barokowych figur zdobiących zabytek, gotycki most św. Jana w Kłodzku porównywany jest często do słynnego Mostu Karola na Wełtawie w Pradze.